ေသာက္စရာ ရီမရွိ
စားစရာ ဆန္မရွိ
၀တ္စရာ အ၀တ္မက်န္
နိန္ဖထိုင္စရာ အိမ္ေပ်ာက္လားေရ
ျပံဳးျပစရာ အင္အားတိ မလရွိလိုက္ဗ်ာလ္..လတ္။

. ေနာင္ႏွစ္မိုးဦးမွာ ဇာစပါးကို ပ်ဳိးဂါတ္ဖို႔လဲ
ေဒႏွစ္ေႏြမွာေရာ ဇာအစာေရစာနန္႕ အသက္ရွင္ဂါတ္ဖို႕လဲ
မိုးစရာ အမိုးအတြက္ အုန္းေတာတိလည္း ျပဳန္းနိန္ဗ်ာလ္။
အိမ္တိ ျပန္ေဆာက္ဖို႔ သစ္ေတာတိ လဲလဲၿပိဳၿပိဳ ရစရာကို မက်န္လိုက္ဗ်ာလ္
ေသာက္စရာ ရီတိက ငန္က်ိက်ိ
ယင္းပိုင္ငန္နိန္ေရ ရီတိ ေဆာင္းလယ္ေရာက္ေရထိ ခံပါ့ဖို႕လား။
ေသာကတိေပြလို႕...။

အစကတည္းက မဖြံ႔ၿဖိဳးႏိုင္သိေရေဒသ
ႏူရာ၀ဲစြဲ လဲရာသူခိုးေထာင္း
ကံဆိုးသူရို႕ သြားရာ မိုးလိုက္လို႔ ရြာ ...။

တိုင္းရင္းသားပါတီက အႏိုင္ရလို႕
ေရာက္သင့္ေရ အကူအညီတိ ပိုနည္းနိန္ဗ်ာလ္….။။
ခက္ခဲလွေရ လမ္းပန္းခရီးၾကမ္းကို ေက်ာ္ျဖတ္
လွဴခ်င္လို႔ ေရာက္လာသူတိက
လိုသေလာက္ကိုေတာင္ ေက်နပ္ေအာင္ လွဴခြင့္မရ ...
ယာယီတဲတိ မၾကာခင္ ျပန္အပ္ၾကရဖို႕လတ္.....။
ဆန္၀ီခ်င္ေက တစ္မိသားစု (၅) ျပည္ထက္ မပိုစီေက့
အားလံုးက ငပ်င္းတိ ျဖစ္ကုန္ဂါတ္ဖို႕လတ္.....။

အိုး ... ဆိုးလိုက္ေတ ဂီရိေရ
ယူစရာရွိတာ အသက္ပါ ပါေအာင္ ယူလားစြာလည္းမဟုတ္
လာေရာက္ လွဴဒါန္းသူတိထံ
ေဒသခံတိ ေတာင္းပန္လိုက္ပုံက
“ဗ်ဳိင္းသတ္ေဆးတိ ပီးေက ပိုေကာင္းဖို႕…..”လတ္….။

............
ႏွင္းဆီျဖဴ
ရြီးထားေရ ကဗ်ာကို
ရခိုင္ဘာသာနန္႕ ျပန္ဆိုထားသည္။

.

အမ်ိဳးသီလ ႏွစ္ဌာနကို
ျပည့္၀မ႑ိဳင္ ေစာင့္စြမ္းနိုင္သည့္
ရကၡိဳင္နာမ ဘြဲမည္လွျဖင့္
အႏြတၱသညာ ေခၚအပ္ရာတည္း - လို႔
နာဂိႏၵဟု နာမတြင္ရာ
.
ေထရ္အရွင္မွာ တုႏႈိင္းစာသား
ေရးသားစပ္ကာ ဆိုပါေသာ္လည္း
မ်က္ေမွာက္ကာလ ပစၥကၡ၀ယ္
မ်ိဳးရကၡဟု နာမတြင္ျငား
ထိုလူမ်ားမွာ ဤကဗ်ာႏွင့္
စာသားတြင္၀ယ္ တစ္လံုးမက်န္
လြဲေခ်ာ္ေန၏…………….။

............

ဓည၀တီ - ကိုလတ္

မွတ္ခ်က္။ ။ ေဒကဗ်ာကို ရြီးသားရျခင္းမွာ ရခိုင္သားတိကို ႏွိမ့္ခ်ခ်င္လို႔၊ ဂုဏ္သိမ္ငယ္ေအာင္လို႔ ရည္ရြယ္လို႔ ရြီးသားရျခင္းမဟုတ္ပါ။
ရခိုင္သားတိ အားလံုး ကိုယ့္လိုအပ္ခ်က္တိကို ကိုယ္တိုင္သိကတ္ၿပီးေက မိမိရို႔ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာအတြက္ ျမင့္ျမင့္မားမား ၾကိဳး
စားဖို႔ စိတ္ဓာတ္ ပိုမို အားေကာင္လာဖို႔စြာကို ရည္ရြယ္လို႔ ရြီးသားရျခင္းျဖစ္ပါေၾကာင့္………………………………………………………..။
.

.

အသွ်င္ အရိယ၀ံသ။
နယူးေဒလီ


...........
ရခိုင္ဘာသာျဖင့္
အနည္းေခ်ျပန္ဆိုထားသည္
.

ဖြင့္မေျပာဝံ့လို႕
စိတ္ထဲကရာ ႏူတ္ဆက္လိုက္ပါေရ
ငါ့ရို႕ႏွစ္ေယာက္အခ်စ္စြာ
ကံႀကမၼာက လွည့္စား
ေလာကတိရက္စက္
ပီးဆပ္မႈ နားလည္မႈတိကို
မာန္မာနတရားတိနန္႔
. ဘာသာျပန္လိုက္လို႕
အသြီးသားတိပ်က္သုန္
ေဆာက္တည္ရာမရွိေရ
တစ္စတစ္စစီနန္႕
ႏွလံုးသားတိႀကြီးနိန္ပါဗ်ာလ္။
အခ်စ္ေခ်
ငါ့ရို႕ႏွစ္ေယာက္လမ္းခဲြစြာမွာ
မ်က္ရည္စက္ေခ်တိနန္႕
ျပံဳျပလိုက္ရဖို႕လား
ေဝဒနာတိနန္႕
ႏူတ္ဆက္လိုက္ရဖို႕လား
ငါ့ရို႕ႏွစ္ေယာက္ျပန္ဆံုဖို႕
မင္းရင္ထဲမွာထင္လို႕လား
ကံစီမံရာကို
စမ္းတဝါးဝါးနန္႔
ေသာင္သန္းခ်ီးေရ
ႏွစ္လရက္ကို
အကုန္မခံစီပါေဝ အခ်စ္ေရ
မင္းကိုခ်စ္လို႕ရာ။
.

ရင္မွာထားေရ ခ်စ္သည့္ျပည္နန္႔
ကိုလိုနိန္ေခတ္ ကြ်န္ဘဝက
တိုင္းသားျပည္သူ အီးခ်မ္းစီဖို႕
မ်ိဳးရိုးမႀကည့္ ဦးစားမပီး
ေဆြမ်ိဳးကိုပင္ စြန္႔ဝန္႔ရဲ႕သည္
အာသွ်နီဝန္း အိုအရွင္။
.
ေထာင္တြင္းပိတ္ေလာင္ လူဝတ္လဲထား
ရက္ႏွစ္မ်ားစြာ ႀကခပါလဲ
မေလွ်ာ့သည့္ဇဲြ႕ ျမဲျမဲထားကာ
လြယ္ေျမာက္ေရးတရား ဆက္လို႕ေဟာ၏
ေႀကာက္သြီးကင္းကြာ ကိုယ္ျပည္ရြာတြက္
အသက္ကိုပင္ စြမ္းဝံ့သူ။

အိုအရွင္
မိုက္မဲ့ဥာဏ္သံု လွည့္စားထားသည့္
မိစၦာစိတ္ေရာက္ နအဖေအာက္မွာ
ရခိုင္ျပည္သူ လူမ်ိဳးစုလည္း
မ်ိဳးရို႕ဂုဏ္ေပ်ာက္ လမိုက္ေအာက္မွာ
ပညာလည္းကင္း လူမ်ိဳးတံုးဖို႕
အေရးမလွ ေဒကာလကို
ရင္ဆိုင္ရဗ်ာလ္ အိုအရွင္။
လူမ်ိဳးခ်င္းခ်င္း နာလည္မႈနည္းလို႕
ေခါင္းပံုျပတ္ေရ ဘဝမွာ
စိတ္နာမႈတိကို မ်ိဳးသိမ္းနိန္ယင္းနန္႕
ကိုယ့္လူမ်ိဳးသြီးသားတိ
ေႀကာက္စိတ္ဝင္နိဗ်ာလ္ထင္ယင့္
ရခိုင္မွာေတာ္လွန္းအဖဲြ႕တိမ်ားလို႕
တိုးရင္းသားအထင္ေသးနိန္ပါဗ်ာလ္။
အာသွ်နီဝန္း အိုအသွ်င္။

အုိအသွ်င္

ေဒအခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ျပည္ရာတြက္
ေခါင္းျပတ္ပံုစား နအဖအားကို
ကိုယ့္ျပည္ကိုယ့္ရႊာ ကိုယ့္တိုင္းျပည္မွ
ဝိုင္းဝန္းႀကံေဆာင္ တိုက္ထုပ္ႏိူင္ဖို႕
အရွင္ကိုပင္ ျပန္လိုခ်င္သည္
ဇာခါမိန္႕ႏိူင္ ပါဖို႕လဲ။

.

မိုးဖဲြ႕ဖဲြ႕ေခ်တိ က်နိန္ေရ ညဥ့္တိမွာ
လမင္း၏ အီးျမမႈတိကို ႀကည့္ရင္းနန္႕
မင္းပီးလိုက္ေတ ေဝဒနာတိေႀကာင္း
အႏြီးထည္မလို႕လိုက္ပါဗ်ာလ္
ငါ့ရင္မွာ ပူေလာင္လြန္းလို႕ပါ။
ေနာက္လွည့္ျပီး အမုန္းေပးခသူေခ်
ဦးေႏွာက္မွာ မိန္႕ေမာေလာက္ေတ
မင္း၏အျပဳံတိကို အျမဲတမ္းလိုအပ္နိန္လို႔ပါ
ငါ့ကိုခဲြျပီး မထားခပါေက့
ငါပူေလာက္လြန္းလို႕ပါ။
.

ႀကည္တိစံုခေရညဥ္႕
သာယာခေရလမင္းေခ်တိ
အီးျမခေရညဥ္႕နက္တိမွာ
ခ်စ္သူေခ်အျပဳံကို ျမင္ခ်င္ပ။
အိပ္နိန္ေရညေခ်တိမွာ
ဧရာမမုန္တိုင္းႀကီးက
ငါႏွလံုးသားကို
အစိပ္စိပ္ျဖစ္ေအာင္ ေျခာက္လန္႕ခေရ။
. လူတိကေတာ
ျပီးဂါတ္ ပုန္းဂါတ္နန္႕
ရုန္းရင္းႀကမ္းတမ္းေရအခ်ိန္မွာ
ရင္ထဲမွာေႀကာက္လွန္းတႀကားနန္႕ငါႏိူးထလာေရ။
မုန္းတိုင္းႀကီးရပ္လားပါဗ်ာလ္
ငါ့ႏွလံုသားကခံစားမႈတိကေတာ
ဆက္လက္ျပင္းထန္နိန္တုန္ုးသိ
ငါ့ရို႕ႏွစ္ေယာက္ အခ်စ္ခရီမွာ
မင္း၏ေမတၱာ မာယာတိနန္႕
အီးခ်မ္းေရငါ့ႏွလံုးသားကို
မုန္းတိုင္းႀကီးပိုင္တိုက္ခိုက္ခဖို႕ဆိုေက
ငါ့ႏွလံုးသားအစိပ္စိပ္ ကဲြလားဖို႔စြာကို
စိုးရိမ္တႀကီး လြမ္းဆဲြလို႕ပ။
တကယ္တမ္းငါ့အေပၚမွာ
ငါခ်စ္စြာထက္ ျမတ္ႏိူးပီးပါ
ငါတန္ဖိုးထားစြာထက္ အျမဲတမ္းသတိရပီးပါ
မင္းလွည့္စားျပီးေက ထြက္လားဖို႕ဆိုေကေတာင္မွ
ငါ့ႏွလံုးသားကို မင္းအျပံနန္႕
ႏုတ္ဆက္ျပီး ထြက္လားပီးပါ။
အရံုးသၼားတစ္ေယာက္အနိန္နန္႕
မင္းအျပံဳတိကို
အျမဲတမ္းသတိရခ်င္လို႕ပါ။(ခ်စ္သူ)

.

အမ်ိဳးအစား - နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) နာမည္ပါ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား ။
အလီးခ်ိန္ - ၇.၃၉၀ ဂရမ္
အရြယ္အစား - ၃၁ မီလီမီတာ (mm ) ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - CM 1984-5-10-1
ျပတိုက္အခန္း အမွတ္- အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ - ၈ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ
. အေစာဆုံး ျမန္မာ (ပ်ဴ ကိုရည္ရြယ္ ) ေငြဒဂၤါးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္ျပည္ကဆင္းလာပါေရ။ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိစြာ ေငြသတၲဳရင္းျမစ္ေပါႂကြယ္ေရပိုင္ အနီး ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသတိနန္႔လည့္ ခိုင္မာေရ ကုန္သြယ္ေရာင္းဝယ္မႈရွိခေရလို႕ သိရပါေရ။ ယင္းတြက္နန္႔ ေငြဒဂၤါးတိ သြင္းလုပ္အသုံးျပဳလာဂါတ္ပါေရ။ ေငြဒဂၤါးျပား အမွတ္တံဆိပ္ေတြကိုေတာ့ ဘဂၤလားနန္႕ ကပ္နိန္ေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ သံုးစဲြခေရ ဒဂၤါးတိကို အမွီျပဳပါေရ။ ဘဂၤလား ဒဂၤါးတိက နိေပါ " ပသုပတိ " Pashupati (၇-၈ ရာစု) ဒဂၤါးတိကို အတုယူျပီးေက ထုပ္ခဂါတ္ပေရ။

ဒဂၤါး မ်က္ႏွာစာမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" လကၡဏာလို႕ တြီရပါေရ။ ႏြား၏ အေပၚမွာ ျဗမဏီ အကၡရာနန္႕ ရြီးထိုးထားေရ မင္း ဘြဲ႕နာေမရွိပါေရ။ ဒဂၤါးရဲ့အျခား တဘက္မွာေတာ့ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )ပါရွိပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )၏ အေပၚမွာ"နီ နန္႔့ လ " ကို တြီ၇ပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )အတြင္း၊ အလယ္တည့္တည့္မွာ အေပၚကို ေထာင္နိန္ေရ အရာက သီဝ နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာ ျဖစ္ေတ “ လဂၤ “။
အမွတ္လကၡဏာတိ၏ အဓိပၸါယ္ ေတြကို အနက္ဖြင့္ရာတြင္ Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) ကို ကိုးကားသည္။

======================================================

Pashupati က သကၠတ ဘာသာပါ။ Pashu ဆိုတာေရ အနက္က Animal (သက္ရွိသတၱ၀ါ ) တိရိစာၦန္။ Pati က God (ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရား)။ ယင္းအေႀကာင္း လူကလြဲျပီး သက္ရွိ သက္ရွိသတၱ၀ါ အားလုံး၊ တစ္နည္း တိရိစာၦန္ ေတြအားလုံး၏ ဖန္ဆင္းရွင္၊ အရွင္သခင္ လို႕ အနက္အဓိပၸာယ္ရပါေရ။ အမ်ားအေခၚ ႏြားလား ဥႆဖ ။
သကၠတပိုင္……. பசுபதி முத்திரை


ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) ေတြက်န္ေနပါေသးတယ္။ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားတာလည္း ႏွစ္ခ်က္ပါဘာေရ။ ခုႏွစ္ မေသခ်ာေရအခ်က္က တစ္ခ်က္ျဖစ္ပါေရ။

ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) တိက

( ၁ ) ရခိုင္ ဒဂၤါးေတြမွာ အျမဲတမ္းတြီနိန္ေရ" ပုလဲစက္ဝန္း" ပါ။ ရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ျပင္ဘက္ဆုံး အဝန္းဝိုင္းကို "
ပုလဲစက္ဝန္း " ႏွင့္ဝန္းရံထားေလ့ရွိပါေရ ။ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္တိက " ဗိႏၶဳ " အစက္အေပ်ာက္
ရယ္လို႕အမည္ပီးခပါေရ။
( ၂ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး)၏ အေပၚမွာ ကပ္လွ်က္ ႏွစ္ဘက္ စလုံးကို အုပ္မိုး နိန္ေရ
" အရြက္ငါးရြက္ပါ သစ္ခက္ " တစ္စုံ ။
( ၃ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ၏ ေအာက္က ပုလဲခုႏွစ္လုံးတန္း ။
( ၄ ) ဒဂၤါးျပားအျခားတစ္ဘက္ရွိ " နႏၵိ " (ႏြား) ရဲ့လည္ပင္းမွာ စြတ္ပီးလားေရ အစက္ေပ်ာက္ ငါးခု နန္႕ ပံုေဖာ္ထားတဲ့ပန္းကုံး ။

ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားေရ ႏွစ္ခ်က္က

ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ ၏ ေဖာ္ျပခ်က္တိက Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) စာအုပ္ကို ကိုးကားျပီးေဖာ္ျပထားစြာပါ။

ဒီရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ အမွတ္လကၡဏာဖြင့္ဆိုခ်က္တိ တခ်ိဳ႕မမွန္ပါ။ Crib,B Cook ႏွင့္ I. Carrradice ယင္းခ်င့္တိအဆိုအရဆိုေက ရခိုင္ ဒဂၤါးမွာ သီရိဝစၧ ေခၚ အိမ္မြန္(Shrivetsa) ပါေရလို႕ ဆိုပါေရ။
သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) ဟာ ဗိႆႏိုး (Vishnu) ကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာရာျဖစ္ပါေရ။

ဒဂၤါးကို ေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္ေတာ့ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) မဟုတ္ဘဲ သီဝ နတ္မင္း၏ လက္နက္
တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး)ျဖစ္ဖို႕ပိုမ်ားပါေရ။

တခ်ိဳ႕ ဟိႏၵဴဘုရာေၾကာင္းေတြမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" နန္႔အျမဲပိုင္ ယွဥ္တြဲျပီးေက တြီရတတ္ပါေရ။ " လဂၤ" (Linga) ေခၚ ဂိဂၷ ဆိုတာ သကၠတဘာသာလို ပူရိသလိင္လို႕အဓိပၸာယ္က ရွိလို႕ ေျပာပါေရ" သိဝ" နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာပါ။

ယင္းခ်င့္တိနန္႔ ဆက္စပ္ျပီးေက ဒဂၤါး အတြင္းပိုင္း တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ၏ အလယ္ တည့္တည့္က အေပၚကိုေထာင္နိန္ေရ လွံဆူး ကို " လဂၤ" (Linga)၊ သကၠတ အေခၚ ဂိဂၷ လို႕ဆိုတာကေတာ့ မွားနိန္ပါေရ ၊ မဟုတ္ပါလို႕ ေျပာရပါဖို႕။

ခုႏွစ္ မေသခ်ာေရအခ်က္ တစ္ခ်က္က
မေသခ်ာေရအခ်က္က သမိုင္းမွတ္တမ္းတိအတြက္ အေရးအၾကီးဆုံးျပစ္ပါေရ။

နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) နာပါေရ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပားလို႕ဆိုျပီး ခန္႕မွန္းရေက ခရစ္ႏွစ္ ၈ ရာစုလို႕ေဖာ္ျပထားပါေရ။
ရခိုင္ရာဇဝင္ကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ နိတိ စႁႏၵ ( ၅၂၀-၅၇၅)လို႕တြီရပါေရ ။
ဒီတစ္ခ်က္ ျပတိုက္မွာ မွားနိန္ေရလို႕ ထင္ပါေရ။


..............
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ
.....
ရခိုင္ဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုထားသည္
.

ေဒေခတ္ကိုေရာက္မွ
ကမၻာႀကီးပူႏြီးလာေရ
ေက်ာက္ေခတ္ကစလို႕
ေခတ္ႀကီးငါးေခတ္ကို
ေက်ာ္ျဖတ္လာစြာမွာ
Democratic ေခတ္ကို
မေရာက္သိလားေဝ။
. မွတ္ဗ်ာလ္လား………….
အမွန္ရာဆိုေက
ငါ့ရို႕ရခိုင္ျပည္
ယိုင္ေက်းမႈတိျပန္႕ႏွန္း
Natural Recourse တိထုပ္လုပ္
လူ႕အခြင့္ေရးတိတည္ေဆာက္
Human Recourse တိထြန္းကားလို႕
ဟိန္းဟိန္းႀကိဳးဗ်ာလ္
ေရႊရခိုင္ျပည္ပိုင္
တည္ေဆာက္လို႕ရွိဖို႕ေယ။
ေယမွေကရာ………
ရင္နာေရေဝ ရင္နာေရ
ငါ့ရို႕ရခိုင္ျပည္မွာ
စားမလုပ္တိထြန္းကား
အဓမၼတိထုပ္သံုး
Unwitting Law တိသြန္ခ်
ငါ့ရို႕အခြင့္ေရးတိကို
လိုင္ဖင္းရွည္ရွည္နန္႕
ေစာင့္ႀကည့္နိန္ဂါတ္ေတေထာ။
ဖာသိဖာသာငါရို႕တိ……………
ေျပာလို႔လည္းမရ
ရွင္းျပလို႕လည္း
နားမေထာင္
တင္ျပလို႕လည္း
အရာမေရာက္
နီရာတကာမွ
လဗြီသတ္လို႕
ထိန္းမရသိမ္းမရ
ေခါင္းကဖိေက ဖင္ကေဖၚေရ
ငါ့ရို႕ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ
ဆဗြီးေခ်တိနန္႕
ေကာင္းတူလာေရကာ။
ေယ......မွတ္ထား……..
ေဒပိုင္အတို္င္းရာ
၁၀ရာဇုႏွစ္တစ္ဝက္ကို
ရခိုင္လူမ်ိဳးတိေက်ာက္ျဖတ္ရဖို႕ဆိုေက
ျမီေပ်ာက္လို႕ လူမ်ိဳးတုန္းေယ.။
သတိထားဂါတ္ဖိ…….
မ်ိဳးရို႕းမက်ိဳးစီဖို႕
လူမ်ိဳးမေပ်ာက္ဖို႕
မ်ိဳးရို႕ဂုဏ္တင့္တယ္ဖို႕
လူ႕အခြင့္ေရးတိတည္ေဆာက္ဖို႕
ကိုယ့္ျပည္ကိုယ့္ရႊကို
ျပန္လည္ထူးေထာင္ဖို႕။
စြမ္းေဆာင္ဂါတ္ေမဖိ။

.

သႀကၤန္လ ရခိုင္ၿပိဳင္ေလာင္းပဲြ
--------------------------------
ရခိုင္ျပည္တြင္ သႀကၤန္လ၌ ရီေလာင္းပြဲကိုလည္းေကာင္း၊ က်င္ပြဲ (ေခၚ) လက္ပန္းလံုးပြဲကိုလည္းေကာင္း၊ လွီၿပိဳင္ပဲြ (ေခၚ) ၿပိဳင္ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲကိုလည္းေကာင္း ရာသီပြဲမ်ားအျဖစ္က်င္းပေလ့ဟိသည္။ ဤေဆာင္းပါး၌ ၿပိဳင္ေလာင္းပြဲသဘင္ ဆင္ယင္က်င္းပပံုကို တင္ျပလိုပါသည္။

ၿပိဳင္ေလာင္းပြဲကို သႀကၤန္လတြင္က်င္းပေႀကာင္း စာဆိုဥကၠာပ်ံ ရႊန္းလိုက္ရတု၌
. "ရကၡမွန္ဖူး၊ ေျမာက္ဦးရႊီျပည္သာ၌
မ်ားစြာသည္ ရႊီလီွေပါင္း
သိဂၤနဒီ နန္းေတာင္ဆီဝယ္
ရႊီလွီမင္းဆိပ္ေခ်ာင္း၌
တေသာင္းေသာင္းေပ်ာ္စဥ္တြင္
တူစံုရွုၾကည့္ခ်င္သည္ သႀကၤန္အခါတည္းေလ"

ဟု ရြီးဖြဲ႕ထားသည္ကိုတြိရသည္သာမက တန္းခိုးဆရာထြန္းႀကီးကလည္း -

"လွီပြဲသဘင္၊ ရီထဲတြင္၌ ၊ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးထူး၊ မင္းလြင္က်ဴးလွ်က္၊ တန္ခူးခါမွီ၊ လရာသီဝယ္၊ ေလာကီဘာသာ၊ ဓမၼတာျဖင္႔၊ နာဝါခ်င္းယွဥ္၊ ေလာင္းခ်င္းၿပိဳင္လွ်က္၊ ငါႏိုင္သူယႈံး၊ တျပံဳးျပံဳးႏွင့္၊ ဖက္ႏႈန္းလွီေလွာ္၊ ရီအေပၚ၌၊ ရႊင္ကာေပ်ာ္မြိ၊ လုပ္ႀကံမိေအာင္၊ လွီဖြဲ႕သံခ်ိဳ၊ ဆိုသူတျဖာ၊ ေလွာ္သူတဝ၊ ကသူအေပါင္း၊ တေသာင္းေသာင္းႏွင့္၊ ေမာင္းတဟီးဟီး၊ ခတ္တီးမညံ၊ ေအာင္လံဝီဝီ၊ ၿပိဳင္လွီၿပိဳင္ေလာင္း၊ ရီေခ်ာင္းမလပ္၊ ပရိသတ္မ်ား၊ ပြဲၾကည့္သားရို႕"

ဟူ၍ စပ္ဆိုထားခသည္။ ၿပိဳင္ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲကို သႀကၤန္ (သို႔မဟုတ္) သႀကၤန္လြန္၍ ကဆုန္ေညာင္ရီမသြန္းမီွကာလအတြင္း က်င္းပရျခင္း၏အေႀကာင္းမွာ လူထုပြဲလမ္းသဘင္အားျဖင့္ လူထုအားလပ္ခ်ိန္ကို ရြီးခ်ယ္ရျခင္းျဖစ္သည္။ လူထုဆိုသည္မွာလည္း ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသာလွ်င္ျဖစ္သျဖင့္ လယ္သမားအဖို႔ တလင္းပြဲစပါးေရာင္းၿပီးခ်ိန္ အားလပ္ခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ဤၿပိဳင္ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲသည္ ဆင္းရဲသားမ်ား၏ပြဲလမ္းသဘင္ျဖစ္ၿပီး အမ်ားစုေပါင္း၍ အားႀကိဳးမာန္တက္လုပ္ေဆာင္ရသည့္ အားကစပ္ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲတရပ္လည္းျဖစ္သည္။ စုေပါင္းညီညာ၊ ေအာင္ေၾကာင္းျဖာဆိုသည့္ေဆာင္ပုဒ္အတိုင္း ညီညြတ္ေရးကိုရွိရွုေသာ ပြဲလမ္းသဘင္ျဖစ္ေပသည္။

ၿပိဳင္ေလာင္းလ်ာ

ၿပိဳင္ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲ ကိုက်င္းပႏိုင္ရန္အတြက္ "ၿပိဳင္လီွ၊ ၿပိဳင္ေလာင္း" ေခၚသည့္ ၿပိဳင္ပြဲဝင္မည့္ ေလာင္းေကာင္းရဟိေရးမွာ ပထမအေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္သကဲ့သို႔ ေလာင္းေကာင္းရေရးကို ရွိရွု၍ သစ္ပင္ခြတ္လွဲရန္ တရပ္လံုးတရြာလံုး အားပီးပါဝင္ေလ့ဟိသည္။ သန္သန္မာဟိေသာ ေယာက္်ားမ်ားကဦးေဆာင္ၿပီး ေတာသံုးေတာင္ ကုန္ေအာင္လားကာ သစ္ေကာင္းရွာရသည္။ သစ္ရွွာမထြက္မွီကပင္ ဓေလ႔အတိုင္း ေဗဒင္ဆရာႏွင့္ ရြာေက်ာင္းဆရာေတာ္ရို႕ ၾသဝါဒကိုိခံယူၿပီး ရက္ေကာင္းနိသာရီြးခ်ယ္၍ သစ္ခြတ္ရသည္။

လိုက္ပါရသည့္သူမ်ားအထဲတြင္ ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႕တဲ့ေသာ၊ မသန္စြမ္းသူမ်ား မပါဝင္ရ။ အမ်ားအားျဖင့္ ဆယ့္ေျခာက္လံဟိသည့္ ၿပိဳင္ေလာင္းမ်ားကို ၿပိဳင္ပြဲ၌ အသံုးခ်ေလ့ဟိသျဖင္႔ အဆမတန္ အသက္ႀကီးသည့္သစ္ပင္မ်ားကို တြိေအာင္ရွာရသည္။ သစ္အေၾကာင္း ေကာင္းစြာနားလည္သည့္ဆရာမ်ားႏွင့္တိုင္ပင္ၿပီး အနာအဆာမပါေသာ သစ္ကိုခြတ္ယူရသည္။ သစ္ပင္ခြတ္ကတည္းက သစ္ပင္လဲပံုကို နိမိတ္ေကာင္းယူေလ့ဟိသည္။ သစ္ပင္သည္ သစ္ငုတ္ႏွင့္ အနီးကပ္ဆံုးလဲလွ်င္ ေလာင္းေလွာ္၍လားမည့္ ေလာင္းမျဖစ္ဟုယူဆသည္။ သစ္ငုတ္ႏွင့္ ဝီးရာသို႔က်သည့္သစ္ကိုမွ ပိုၿပီးႏွစ္သက္သည္။ တခ်ိဳ႕ရြာမ်ားမွ ၿပိဳင္ေလာင္းမ်ားမွာဆိုလွ်င္ ေတာင္တလံုး၊ ႏွစ္လံုးကိုပင္ ေက်ာ္၍လွဲသည္ဟု အဆိုဟိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၿပိဳင္ေလာင္းရွာထြက္ကတည္းက -

"သံုးေတာင္ေက်ာ္လို႔ လဲလတ္ေတ
ထူးကဲလွေရ ထိုနိမိတ္ေၾကာင့္
ေမာင္ရို႕ၿပိဳင္ေလာင္း ေလွာ္ေရခါ
လွ်င္ျမန္ရာမွာအတုမဟိ
နီလရထားပံုပမာ
ယုဇနာတာ လြန္ေျမာက္ေအာင္
တမဟုတ္ခ်င္း ေရာက္ႏိုင္ေရ
အမွန္ေျပာမည္ ျမင္းသိေႏၶာ
တိမ္ညြန္႔စားႏွင့္ႏိႈင္းစရာ
သံုးလူ႔ဆရာ ေလာင္းသိဒၶတ္က
ေလွးေတာ္တင္လို႔ ပစ္လႊတ္ရာ
ျမႇားတံပမာ အဟုန္ျပင္း
ဂဠဳန္မင္းလည္း မတုႏိုင္
ၿပိဳင္ဖို႔လာေရ လွီေတာ္သားရို႕
ဝီးကေယွာင္ယွားပါကတ္လီ
ဇာမထီ ဇာနီၿပိဳင္ေလာင္း"

ဟူ၍ မိမိ႐ို႕ၿပိဳင္ေလာင္းသည္ သစ္ခြတ္ကတည္းက ေတာင္သံုးလံုးေက်ာ္၍လဲသည့္ သစ္ေလာင္းလ်ာကို ျပဳလုပ္ထားေသာေလာင္းျဖစ္သျဖင့္ နီလရထားကဲ့သို႔ လွ်င္ျမန္လွသည္ဟု ၿပိဳင္ေလာင္းဂုဏ္ပုဒ္ကိုေဖာ္က်ဴးၿပီး တဘက္သားမခံခ်င္ေအာင္ သံက်ပ္ႀကီးထိုးထားျခင္းျဖစ္သည္။

ၿပိဳင္ေလာင္းပံုသ႑ာန္

ရခိုင္ျပည္တြင္ ရီလမ္းခရီးမ်ားလွသျဖင့္ ေလာင္းလွီကိုအသံုမ်ားသကဲ့သို႔ ရွိရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္က လွီအမ်ိဳးမ်ိဳးဟိခသည္။ ဘားမဲ့၊ သကၠဒါန္၊ ဂၽြတ္၊ ကရဝိတ္၊ ရိေတာ္စပ္တင္၊ ေလွာ္ကား ၊ လြန္းၾကင္၊ ျပာႆဒ္၊ ေဖာင္လွီ၊ ရႊီေလာင္း၊ ရႊီမီးေက်ာင္း၊ ရႊီၾကက္၊ ရႊီက်ီ၊ ရႊီစာမရီ စသည္ျဖင့္ျဖစ္သည္။

ယခုအမ်ားသံုးေလာင္းလွီ႐ို႕မွာ "ထြင္းေလာင္း၊ စပ္ေလာင္း" ဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးဟိသည္။ ယင္း႐ို႕ကိုို အသံုးခ်သည့္အတိုင္း ၿပိဳင္ေလာင္း၊ စီေလာင္း၊ ေလာင္းႀကီးလွီႀကီးဟူ၍ အမ်ိဳးမ်ိဳးေခၚသည္။ ၿပိဳင္ေလာင္းမွာ ထြင္းေလာင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ၿပိဳင္ေလာင္းမွာ (၆) လံမွ (၁၆) လံထိ အရွည္ဟိသည္။ ဦး၊ ပဲ႔၊ ရီစားဟူ၍ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို စနစ္က်ေအာင္၊ အခ်ိဳးက်ေအာင္ လုပ္ရသည္။ ေလာင္းထြင္းၿပီးေသာအခါ မီးပြတ္တိုက္၊ ဆီေခ်ာတိုက္၊ မိုဟင္းေခါင္းႏွင့္တိုက္ အစဟိသည့္ တန္းဆာဆင္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ရသည္။ (၁၆) လံရွည္ ၿပိဳင္ေလာင္းမွာ ဦးႏွင့္ပဲ့ကို တလံေလာက္စီ အရွည္ထားရသည္။ ဦးက သၿပီအိုးအျပင္ နဂါးရုပ္၊ ကိႏၷရာရုပ္၊ နယားရုပ္၊ ဟသၤာရုပ္၊ ပန္းကႏုတ္မ်ားကို ထုဆစ္တပ္ဆင္ထားသည္။ ဆီးျခယ္သပၸါယ္ထားသည္မွာ ၾကည့္၍အလြန္လွသည္။ ပဲ့ဆိုလွ်င္ "ျမာဒင္" ေခၚ တက္မခံုကို က်ီး၊ က်ား၊ ငွက္ရုပ္၊ ၾကာပန္းရုပ္မ်ားျဖင့္ မြမ္းမံထားသည္။ တက္မဆိုလွ်င္ "ျမာတံရွည္" ဟုေခၚေသာ တက္မကို အသံုးျပဳသည္။ ေလာင္းဝမ္းမွာဆိုလွ်င္ ေလာင္းေလွာ္သားမ်ားထိုင္ရန္ "ဒဂံု" တပ္ၿပီး "ပင္္းကန္'' မ်ားကို (၂) လံေလာက္တြင္ (၃) ခုေလာက္ တပ္ဆင္ထားရသည္။ ေလာင္းကို လူအမ်ားက ထမ္းခ်ထမ္းတင္ျပဳလုပ္ရသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေက်ာ္မတက္ရန္ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ထားသည္။

ေလာင္းေလွာ္သားမ်ား

ဆယ့္သွ်စ္ေယာက္စီးရသည့္ (၆) လံ ၿပိဳင္းေလာင္းမွာဆိုလွ်င္ ေနာက္ဆံုးက တက္မကိုတဦး၊ တက္မကိုင္ရွိက ပဲ့ေထာင္ႏွစ္ဦး၊ ရွိတြင္ ဦးစီဦးေပါက္ေခၚသည့္ ပန္းဆြဲတဦး၊ ဦးစီးေနာက္က "လိုင္ဆစ္ေတာင္ဖ်ံ" ေခၚသည့္ ဦးေထာင္စီးႏွစ္ဦး၊ က်န္ဆယ့္ႏွစ္ဦးမွာ တပင္းကန္ႏွစ္ေယာက္တတြဲစီ အေလွာ္သမား (၆) ဆိုင္းထိုင္ရသည္။ (၁၆) လံ ၿပိဳင္ေလာင္မွာဆိုလွ်င္ လူေလးဆယ္ေယာက္ တက္စီးရသည္။ ေလာင္းေလွွာ္သားမ်ားမွာ အဝတ္ဆင္တူ၊ ေဂါင္းေပါင္းစြန္ေထာင္၊ ရင္စည္း၊ စလြယ္သိုင္း၊ ရင္သိုင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ဝတ္ဆင္ရသည္။ ေလာင္းေလွာ္သူမ်ားသည္ ဦးစီးတက္ခ်သည္ကိုၾကည့္၍ တက္ညီေအာင္လိုက္ေလွာ္ရသည္။ ဦးစီးလုပ္သူက တက္ေလွာ္သည္ကို ႀကီးၾကပ္ရသကဲ့သို႔ ပဲ့ကိုင္ကလည္း ေလာင္းတည့္တည့္လာားေအာင္ တာဝန္ယူရသည္။

ဦးစီးလုပ္သူမွာ အလြန္ေတာ္ဖို႔လိုသည္။ ကိုယ့္ေလာင္းအလားအလာကိုၾကည့္ၿပီး တက္ခ်ရသည္။ ျပဳိင္ေလာင္းတာအထြက္ တက္ကိုရီျမႇဳပ္ၿပီး အရွည္ဆြဲေလွာ္ခတ္ကာ ပန္းအဝင္ တက္ကို သြက္သြက္ယင္ယင္ေလွာ္ရသည္။ တနည္းဆိုလွ်င္ ၿပိဳင္ေလာင္းယင္ဖို႔အင္အားမွာ ဦးစီး၏လႈပ္လွ်ားမႈအေပၚ၌ တည္သည္။ ၿပိဳင္ေလာင္းအသွ်ိန္ယူ၍ တာထြက္လာသည့္အခါ မတိမ္းမေစာင္းရန္ အေရႀကီးသည္။ တာအထြက္တြင္ ေလာင္းဦးစီးလုပ္သူက ေစာင္းလိုက္မည္ဆိုလွ်င္ ျပန္၍တည့္ေအာင္လုပ္ရသျဖင့္ အခ်ိန္ၾကာတတ္ၿပီး ေနာက္က်က်န္ရစ္မည္ကို စိုးရိမ္ရသည္။

ၿပိဳင္ေလာင္းေလွာ္၍ အင္တန္အသွ်ိန္ရလာသည့္အခါ အၿပီးျမန္၍မွန္လာသည့္အခါ တက္မကိုင္လုပ္သူက တက္မကို ရီထဲနစ္ရုံေလာက္ရာ ခ်ထားေလ့ဟိသည္။ ေတာ္သည့္ကၽြမ္းသည့္ တက္မကိုင္မ်ားဆိုလွ်င္ တက္မကိုရီေပၚေဖာ္၍ ယူလာတတ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္

"ကိုးစိပ္ကိုးလံ၊ ကိုးပင္းကန္
က်င္သန္တိရာ တက္ပ်ာစီးလို႔
မဟာေလာင္းႀကီးထြက္လို႔လာ
ဇမၺဴဒီပါ လက္ယာကၽြန္းမွာ
ထြန္းေရနီလ ပံုပမာ
သတင္းေၾကညာ နာမည္ႀကီး
ၿပိဳင္ေလာင္းဦးစီး "ဆရာေအာင္"
သူကရိွေဆာင္ လမ္းညႊန္ျပလို႔
ၿပိဳင္ေလာင္းဝမ္းမ ပင္းကန္မွာ
ရိွေနာက္ဘယ္ညာ နီရာစိေအာင္
လူစိတက္စိ ထိုင္ၿပီးသကာ
ဦးစီးဆရာ ခ်ေရတက္ႏွင့္
မပ်က္မကြက္ ညီညီညာ
ရီပန္းဖြားေအာင္ တက္ကိုစြဲလို႔
တဟုန္တည္းႏွင့္ ထြက္လီခါ
ၿပိဳင္ေလာင္းပဲ့မွာ "ဆရာထြန္း"က
ရပ္ေစာက္ထလို႔ ရိွကိုေမွ်ာ္
သူ႔လက္စြဲေတာ္ ထိုတက္မကို
ျမာဒင္ထက္က ေနာင္းေနာင္းကိုင္
မယိမ္းမယိုင္ လွီမေစာင္းေအာင္
ေျဖာင့္ေျဖာင့္တန္းတန္း ကိုင္လို႔လာ
ဇာသူတခါ ၿပိဳင္ဝ႔ံဖို႔လဲ
အပဲြပဲြ ႏႊဲလို႔လာ ယံႈးေရဆိုစြာ သူရို႕မသိ”

ဟူ၍ "က်င္သန္" ေခၚလူသန္မ်ားစီးေသာ မဟာေလာင္းႀကီးမွာ နာမည္ႀကီးသည့္ ဆရာေအာင္က ေလာင္းဦးစီး၊ ပဲ့ကိုင္မွာ နာမည္ေက်ာ္ဆရာထြန္းျဖစ္သည့္အေၾကာင္း၊ လူစိတက္စိေလွာ္လာသည့္ဤမဟာေလာင္းႀကီးကို ဇာသူၿပိဳင္ဝံ့ပါမည္နည္းဟု သံက်ပ္ထိုးထားျခင္းျဖစ္သည္။

ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲ က်င္းပပံု

ၿပိဳင္ေလာင္းပြဲကို ရပ္ရြာအခ်င္းခ်င္း (သို႔မဟုတ္) ၿမိဳ႕နယ္ခရိုင္အလိုက္ က်င္းပေလ့ဟိသည္။ ရာသီပြဲအျဖစ္သာမက ဘုရားပြဲ၊ မင္းပြဲစိုးပြဲမ်ားႏွင့္တြဲဖက္၍လည္း က်င္းပသည္။ ၿပိဳင္ပြဲဝင္မည္ဆိုလ်ွင္ မၿပိဳင္ခင္ကပင္ ရြာသွ်င္မ၊ ေခ်ာင္းသွ်င္မမ်ားကုိ ေလာင္းဦးခိုက္ၿပီး အတီးအမႈတ္၊ အဆိုအကမ်ားျဖင့္ ပ,သပူေဇာ္ေလ့ဟိသည္။ ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲကို ေခ်ာင္းမ်ား၌ က်င္းပေလ့ဟိၿပီး ဖ်ားရီကမ္းနဖူးျပည့္နီေသာ လဆန္းစ၊ လဆုတ္စအခါမ်ား၌ က်င္းပသည္။

ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲကို ျဖားတလတ္ေထာက္တက္ေသာ မိုးထက္သား (၁၀) ခ်က္တီး၊ (၁၁) ခ်က္တီးေလာက္ကအစျပဳၿပီး ျဖားက်ခ်ိန္ ညဇာ (၃-၄) ခ်က္တီးခန္႔ေလာက္တြင္ အဆံုးသတ္သည္။ ပြဲကို (၃) ရက္အထိ က်င္းပသည္။ ႏိုင္သူအား ေနာက္ဆံုးနိမွာ ေရႊေလာင္းႏွင့္ ေအာင္္ဆုေအာင္လံကို ခ်ီးျမွင့္သည္။ ရပ္ရြာလူႀကီးမ်ားကို ဒိုင္လူႀကီးမ်ားအျဖစ္ ရြီးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ေလ့ဟိသည္။ အျငင္းမပြားရေအာင္ အရပ္ရပ္ကၿပိဳင္လာသည့္ ေလာင္းဦးစီးမ်ားစုေပါင္းေဆြးေႏြးၿပီး စီစဥ္ရသည္။ ဆံုးျဖတ္ရသည္။

ၿပိဳင္ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲအတြက္ တာအထြက္အစကကပင္ အဆံုးပန္းဖူးတိုင္အကြာအဝီးကိုိ သတ္မွတ္ထားရသည္။ ၿပိဳင္သည့္အခါ ရိုးရာဓေလ့အတိုင္းဆိုလွ်င္ တာအညီထြက္ႏိုင္ရန္ သံတံုးကို စင္ျမင့္က ႀကိဳးႏွင့္ဆြဲၿပီး ရီကိုခ်၍ အခ်က္ပီးရသည္။ ယခုအခါ ေခတ္အေလွ်ာက္ ေသနတ္ပစ္ေဖာက္သည္။ ပန္းဖူးအဝင္မွာလည္း အႏိုင္အယွဳံးကို စက္ျဖတ္ပန္းဆြဲနည္းျဖင္႔ ဆံုးျဖတ္ေလ့ဟိသည္။

စက္ျဖတ္နည္းမွာ ေလာင္းဦးကဓားကိုစိုက္ထားလွ်က္ ပန္းဖူးက တားထားသည့္ႀကိဳးကို အလိုအေလ်ာက္ျဖတ္လားသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ပန္းဖူးမွာညြတ္က်လာပါသည္။ ပန္းဆြဲမွာ ဝါးလံုးကိုေဖာက္ၿပီး ႀကိမ္ႏြယ္တခုခုထိုးသြင္းထားသည္။ ယင္းကို ဦးစီးပန္းဆြဲအစ ေလာင္းသမားရို႕အထိ ဆြဲယူရပါသည္။ ဤသို႔ ပန္းဖူးကိုစီစဥ္ထားၿပီး အႏိုင္အယွံဳးဆံုးျဖတ္သည္။

ၿပိဳင္ေလာင္းသံက်ပ္ႀကီး
-------------------------------
ၿပိဳင္ေလာင္းနိမွာ ေခ်ာင္းကမ္းပါးတဘက္တခ်က္တြင္ ရပ္ရြာအလိုက္ မ႑ပ္မ်ားထိုးၿပီး ဧည့္ခံေကၽြးမြီးသည္။ ကမ္းေထာင္းအျပည့္ ပရိသတ္ စည္ကားလွသည္။ မိမိ႐ို႕ရပ္ရြာ၌ ရိွသမွ်ေလာင္းလွီမ်ားႏွင့္ ေခ်ာင္းရိုးတေလွ်ာက္ ျပည္႔က်ပ္နီေအာင္ ပြဲၾကည့္ပရိသတ္ မ်ားျပားလွသည္။ တခ်ိဳ႕မွာ နပ်ိဳးပင္မ်ားကိုေဖာင္လုပ္၍ ၾကည့္တတ္သည္။

ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲမစမီွ ကိုယ့္ရြာကိုယ့္ေလာင္းဂုဏ္ပုဒ္ကိုေဖာ္ထုတ္၍ သံက်ပ္ႀကီးမ်ား ထိုးေလ့ဟိသည္။ အိုးစည္ဗံုေမာင္းတီးမႈတ္ၿပီး သံက်ပ္ႀကီးမ်ားထိုးသည္မွာ အလြန္သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ေကာင္းသည္။ သံက်ပ္ႀကီးမ်ားကို "ၿပိဳင္ေလာင္း သံက်ပ္ႀကီးမ်ား" ဟု ေခၚတြင္လာလတ္သည္။ ၿပိဳင္ေလာင္းပဲြမ်ားမွာ သံက်ပ္ႀကီးမ်ားေပၚေပါက္လာသည့္ ေအာက္ၿခီရီေသာက္ျမစ္မ်ားျဖစ္သည္ဟု ယူဆရသည္။

ၿပိဳင္ေလာင္းမၿပိဳင္မီွ "လွီစိုင္း" လည္းျပဳသည္။ ျမင္းစိုင္းသည့္သေဘာ ကမ္းေထာင္းတေလွ်ာက္ သံက်ပ္ႀကီးမ်ားထိုးကာ အသာအညင္ လူးလာေခါက္ျပန္ ကခုန္တီးမႈတ္ ေလွာ္ခတ္လားကတ္သည္မွာ ေပ်ာ္စရာပကတိျဖစ္သည္။ နားေထာင္၍ စိတ္ႄကြစီသည္။ ေလာင္းသမားအခ်င္းခ်င္း မိမိဂုဏ္ပုဒ္ေဖာ္၍ သံက်ပ္ထိုးသည္မ်ားကို အနည္းငယ္ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္သည္။ သံက်ပ္ကို ၿပိဳင္ေလာင္းသမားအခ်င္းခ်င္း ထိုးသည္သာမဟုတ္၊ ပြဲၾကည့္ပရိသတ္ကိုပါ ေစာင္းခ်ိတ္ထိုးေလ့ဟိသည္။

''ေဂါင္းေပါင္းထီထီး ဘႀကီးေလ
က်န္းခန္႔သာ မာပါယင့္လား
မိတၱာဟိလို႔ မီးစြာရာ
စိတ္ဆိုးမာန္ပါ မဟိပါကဲ႔။

ႏွခြမ္းဗက္လန္ ကန္ေတာ္ႀကီးႏွင့္
ၿပိဳင္ေလာင္းၾကည့္ဖို႔ လာလတ္ေတ
ေမာင္ရို႕ေလွာ္မည္ အားမငယ္ကဲ့။

ၿပိဳင္ေလာင္းေလွာ္လို႔ လက္ေမာင္းနာ
တခ်က္ဖ်စ္ပါ အိုမမရို႕။

မကၠလာကို ေဂါင္းမွာေဆာင္း
ကမ္းေထာင္းထက္က အရီးေလ
သမက္ေလာင္းေခ် ႏုိင္္စီေၾကာင္းကို
ဆုမြန္ေတာင္းဖို႔ ေကာင္းပါေရ။

ကညာပ်ိဳေခ် အုိမမရို႕
ကမ္းေထာင္းထက္က လူးက်မည္
ေစတနာႏွင့္ ေျပာခပါယင့္။ ” စသည္ျဖင့္ျဖစ္သည္။

လက္လံအလိုက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေရးအစီအစဥ္မ်ားကို လူႀကီးမ်ားက စီစဥ္ပီးရသည္။ အႏိုင္ရသည့္ ၿပိဳင္ေလာင္းမ်ားကို ေနာက္ဆံုးနိ၌ ေရႊေမာင္းေငြေမာင္းမ်ားႏွင့္ ေအာင္ဆုေအာင္လံ ခ်ီးျမွင့္သည္။ ေနာက္ဆံုး ဆုရသည့္ၿပိဳင္ေလာင္းဦးစီးက ေရႊေမာင္းကိုဆြဲ၍ လွီေတာ္သားမ်ားက ေအာင္လံကိုင္ၿပီး ေခ်ာင္းရိုးတေလွ်ာက္စံုဆန္စိုင္းလွ်က္ ကခုန္တီးမႈတ္သီဆိုကာ ပရိသတ္အားႏႈတ္ဆက္ေလ့ဟိသည္။

လူထုပြဲလမ္းသဘင္ လယ္သမားလုပ္သားမ်ား၏ ပြဲလမ္းသဘင္၊ စုေပါင္းညီညြတ္လုပ္ေဆာင္မွ ေအာင္သည့္ ပြဲလမ္းသဘင္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ၿပိဳင္ေလာင္းၿပိဳင္ပြဲကို ရိုးရာမပ်က္ အစဥ္အၿမဲက်င္းပႏိုင္စီရန္ ေတာင့္တေမွ်ာ္လင့္ကာျဖင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါသည္။

(အစံေမာင္)
http://arakanmagazine.blogspot.com
.

ေရႊနန္းသခင္ စႏၶသုဓမၼရာဇာ ၊ ၁၀၁၄
ရခိုင္ပိုင္ ျပန္ဖို႕ဆိုေက
ေရႊနန္းသခင္ စႁႏၵသုဓမၼရာဇာ ၊ ၁၀၁၄ ( ၁၆၅၂ ေအဒီ )
. ေဒပံုကို ရရွိေရနိန္ရာ
Ref and Source
http://www.michigancoinclub.org/burma.html

...............
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ

...
ရခိုင္နန္႔ ျပန္ဆိုထားပါသည္။
.

ဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ က အဓိကထားျပီးေျပာခ်င္တာက ျမန္မာ (ပ်ဴ ) ဒဂၤါးေတြဟာ ရခိုင္ေတြကတဆင့္နည္းယူတယ္။ ရခိုင္ေတြက တစ္ခါ ဘဂၤလား ဒဂၤါး ေတြ ကမွ နည္းယူပါေရ။ ဘဂၤလားေတြက နိေပါ ေတြဆီကနည္းယူပါေရ။
. ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္တိ၏ အယူအဆတိနန္႕ အေတာ္ၾကီးကြဲလဲြလားခပါဗ်ာလ္။ ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ရို႕၏ မွန္းဆခ်က္ ကေမ႓ာဒီးယား " ဖူနန္" မွာ ၃ ရာစုကတည္းက ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈအမွတ္ လကၡဏာေတြပါရွိေရ ဒဂၤါး သြင္းလုပ္သုံးစြဲနိန္ဂါတ္ပါဗ်ာလ္။

ခရစ္ႏွစ္ဦးကတည္းက " ဖူနန္" ကေန မဲနန္ျမစ္ ၊ သံလြင္ျမစ္၊ စစ္ေတာင္းျမစ္ေတြကိုျဖတ္ျပီး ပ်ဴရို႕၏ျမိဳ႕ေတာ္ ဗိသဏိုး၊ သေရခတၱရာ ေတြကမွတဆင့္ ရခိုင္ ေဝသာလီ အထိေရာက္၊ ေနာက္ဆုံး အႏၵိယအထိ ေရာက္ခေရ ကုန္သြယ္လမ္းမၾကီးစြာ ျမန္မာ ေျမာက္ပိုင္းက " ပိုး " လမ္းနန္႕အျပိဳင္ရွိခဂါတ္ပါေရ။

Add caption

ေဒပိုင္ လကၡဏာေတြပါရွိေရ ဒဂၤါး ေတြကိုလည္း ဒီလမ္းေတာက္ေလွ်ာက္ အေရအတြက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနတြီရပါေရ ရခိုင္မွာအေစာဆုံး နိန္ထိုင္ခေရ တိဘက္ျမန္မာအႏြယ္ဝင္တိပါ။ အစကနဦးမွာ အႏၵိယ ေျမာက္ပိုင္း ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကို ခံယူခပါေရ အထူးသျဖင့္ "သီဝ" (Shiva ) နတ္ကိုကိုးကြယ္ပါေရ။

ရခို္င္မင္းတိ ကိုယ္တိုင္းကလည္း ကုလားဘြဲ႕ အမည္ " စႁႏၵ " ( Chandra ) ကိုႏွစ္သက္ခံယူခဂါတ္ပါေရ။ မင္းတစ္ပါး နန္းတက္တိုင္း ယင္းမင္းဘြဲ႕ နာမည္ပါေရ ဒဂၤါး အသစ္သြင္းလုပ္ျပီး ေငြသားအျဖစ္ အသုံးျပဳဂါတ္ပါေရ။

အေစာဆုံး ဒဂၤါး လို႕ေျပာႏိုင္စြာက " ေဒဝစႁႏၵ" ( ခရစ္ ၄၅၄-၄၇၆ ) ဒဂၤါး။
ေနာက္ထပ္တြီရေရ မင္းဘြဲ႕ အမည္ပါ ဒဂၤါးတိပါ။
နိတိစႁႏၵ ( ၅၂၀ - ၅၇၅ )
ဝိ႐ုစႁႏၵ ( ၅၇၅-၅၇၈ )
ပရိတိစႁႏၵ ( ၅၇၈-၅၉၀ )
ပတြိစႁႏၵ ( ၅၉၀-၅၉၇ )
ဒတိစႁႏၵ ( ၅၉၇-၆၀၀ )
ဓမဝိဇယ (၆၆၅-၇၀၁ )
ဓမစႁႏၵ ( ၇၀၄-၇၂၀) ဒဂၤါးျပားစာရင္း ကို ( ျမန္မာသမိုင္းပံု ၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ) ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
( ရခိုင္ဒဂၤါးေတြ ကိုအရင္က ေတြ႕ဖူးခပါေရ စာကိုဖတ္လိုကမရလို႕ မင္းဘြဲ႕နာေမတိကို မသိရပါသိ။
ရခို္င္လူမ်ိဳးတိစြာ ၆ ရာစုႏွစ္ဦးေလာက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေျပာင္းလဲ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္နိန္ခဂါတ္ဗ်ာလ္ လို႕ပညာရွင္အမ်ားစုက ခန္႕မွန္းဂါတ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဒီလို ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒဆိုင္ရာ မွတ္လကၡဏာတိစြာေရ ဇာမင္းဆက္တိ၊ ဇာရာဇုက စျပီးေက မပါဗ်ာလ္ေလ ဆိုစြာကို ေျပာျပဖို႕တြက္ ေကာင္းေစာနိန္သိပါေရ။

ကြၽန္ေတာ္စုေစာင္းထားေရအထဲက အေစာဆုံး ဒဂၤါျပားတိေပၚမွာ ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒဆိုင္ရာ မွတ္လကၡဏာတိ မေပါေရ ဒဂၤါျပားစာရင္းကိုၾကည့္ပါ။
မင္းဘဲြ႕နာေမတိရာကို ဒဂၤါးျပားနန္႕ အျပည့္ရြီးထိုးျပီးေက သြန္းခေရစီခေရလို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိူ္္င္ပါေရ။
စႏၵသူရိယ ( ၁၇၃၁- ၁၇၃၄ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵသူရိယ ရာဇာ ၁၀၉၃ လို႕တြီ ရ။

နာရပဝါယ (၁၇၃၅-၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ နာရပဝါယ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ တြီ ရ။

စႏၵဝိဇလ ( ၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵဝိဇလ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ တြီ ရ။

မဓရာဇ္ ( ၁၇၃၇-၁၇၄၂ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ မဓရာဇ္ ရာဇာ ၁၀၉၉ လို႕ တြီ ရ။

၁၇၃၁ ထက္အေစာပိုင္း ကာလ ဒဂၤါျပားေတြအမ်ားၾကီးရွိနိန္သိပါေရ ၁၇၄၂ ေနာက္ပိုင္း ဒဂၤါျပားေတြလည္းအမ်ားၾကီးက်န္ရွိနိန္ပါေရ။

စာတိကိုဖတ္လို႕ ရဗ်ာလ္ျဖစ္လို႕ ပံုတိကို ေနာက္ပို္င္းမွာ စာတိနန္႕ တြဲျပီးေက တင္ပီးပါေမ။ တစ္ခ်ိဳ႕ပံုေကာာင္းတိက သက္ဆိုင္ရာ website / blog နန္႕ ကိုယ္ပိုင္စုေစာင္းထားသူေတြဆီက ေတာင္ေကေလ့ အေႀကာင္းမျပန္ပါ။

တခ်ိဳ႕တိကေတာ အတုတိျဖစ္နိန္လို႕ နည္းနည္းေခ်ေလာက္ စီစစ္ရပါဖို႕သိ။

ရခိုင္ ဒဂၤါျပားဟာ ရခိုင္ရာဇဝင္နန္႔ တဲြနိန္ေရ အေကာင္းဆုံးေခတ္ျပိဳင္ အေထာက္အထားျဖစ္လို႕ အင္မတန္ တန္ဖိုးၾကီးပါေရ။ ေက်ာက္စာတိ တြီ၇ပါေရ။ ယေကေလ့ အေရတြက္ နည္းပါသိေရ ရခိုင္ ဒဂၤါျပားတိကို ေသေသခ်ာခ်ာ စ ၊ လယ္ ၊ ဆုံး သုံးပါးစလုံးေျပာဖို႕ရာ ျပည့္စံုေရ သုေတသန အေထာက္အထားမရသိပါ။

ေဒါက္တာသန္းထြန္း၏ ျမန္မာသမိုင္းပံု စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားစြာက ရခိုင္လူမ်ိဳးတိစြာ ဂုပၲ အကၡရာကို အသုံးျပဳျပီး သကတၱဘာသာနန္႕ ရြီးေရဂါတ္ေတ။ ရခိုင္ဒဂၤါးက ( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာေရးထားေရစာစြာ သကၠတ ဂုပၲ အကၡရာလို႕ ပါဘာေရ ေဒအခ်က္တိကို သတိထားျပီးေက မမွန္လို႕ ေျပာလို႕ပါဖို႕။( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာရြီးထားေရ စာစြာ ျဗဟၼဏီစာ ျဖစ္ပါေရ။

ဒီပိုစ္မွာ ရြီး၇ေရ အေၾကာင္းအရာတိနန္႕ ပတ္သတ္လို႕အမွား ၊ အမွန္ ေတြအားလုံး ကြၽန္ေတာ္တာဝန္ယူပါေရ။ ရခိုင္ ဒဂၤါျပားနန္႕ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းရာ စုေစာင္းမႈဟာအခုမွ ထိုတစ ေဒတစရာ ရွိပါသိေေရ။၊ ႀကိဳက္ေတပိုင္ ေဝဖန္ျပီးေက ေထာက္ျပႏိူင္ပါေရ။

.......
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ

...
ရခို္င္ဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုထားသည္။
.

အမ်ိဳးအစား - နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) အမည္ပါ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား ။
အေလးခ်ိန္ - ၇.၃၉၀ ဂရမ္
အရြယ္အစား - ၃၁ မီလီမီတာ (mm ) ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - CM 1984-5-10-1
ျပတိုက္အခန္း အမွတ္- အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ - ၈ ရာစု
တြီရွိရာေနရာ - ျမန္မာ
. အေစာဆုံး ျမန္မာ (ပ်ဴ ကိုရည္ရြယ္ ) ေငြဒဂၤါးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္ျပည္ကဆင္းသက္ေရ။ ျမန္မာတိစြာ ေငြသတၲဳရင္းျမစ္ေပါႂကြယ္ေရပိုင္ အနီး ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသတိနန္႕လည္း ခိုင္မာေရ ကုန္သြယ္ေရာင္းဝယ္မႈေတြရွိခပါေရ။ယင္းတြက္ေႀကာင္း ေငြဒဂၤါးတိကို သြန္းးလုပ္အသုံးျပဳလာဂါတ္ပါေရ။ ေငြဒဂၤါးျပား အမွတ္တံဆိပ္ေတြကိုေတm ဘဂၤလားနန္႕႔ ကပ္နိန္ေရ ရခိုင္က ဒဂၤါးေတြျပဆိုပါေရ။ ဘဂၤလား ဒဂၤါးေတြက နိေပါ " ပသုပတိ " Pashupati (၇-၈ ရာစု) ဒဂၤါးေတြ ကို အတုယူျပီ သြန္းလုပ္ခပါေရ ။

ဒဂၤါး မ်က္ႏွာစာမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" လကၡဏာေတြ႕မယ္။ ႏြား၏ အေပၚမွာ ျဗမဏီ အကၡရာနန္႕ရြီးထားေရ မင္း ဘြဲ႕နာမည္ရွိ္ပါေရ။ ဒဂၤါး၏အျခား တဘက္မွာေတာ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ ) ရွိပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )၏ အေပၚမွာ"ေန နန္႕ လ " ကိုေတြ႕ရပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )အတြင္း၊ အလယ္တည့္တည့္မွာ အေပၚကို ေထာင္နိန္ေရ အရာက သီဝ နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာ ျဖစ္ေတ “ လဂၤ “။
အမွတ္လကၡဏာရို႕ အဓိပၸါယ္ ေတြကို အနက္ဖြင့္ဖို႕ဆိုေက Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) ကို ကိုးကားသည္။

..........
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ

........ရခို္င္ဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုထားသသည္။
.

၁၀၇၂ (၁၇၁၀ ေအဒီ)
ေရႊနန္းသခင္ စႏၵ ဝိဇယ ရာဇာ
ဟိႏၵဳအယူဝါဒ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႉ႕ဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာ မပါေရ ရခိုင္ ဒဂၤါးစာရင္း။
???? = ရွိေနႏိုင္ေသးတဲ့ ဒဂါၤးေတြကိုရည္ရြယ္တယ္။
ဒီစာရင္းဟာ သုေတသန အဆင့္မွီစာရင္း မဟုတ္သိပါ။
. ?????
နာရဒိပတိ ဦးရီးေတာ္ မဟာနႏၵဘရ ၊ ၆၆၀ ( ၁၂၉၈ ေအဒီ )
???
ဆင္ျဖဴရွင္ နာရဓိပတိ ေစာလိႈင္သွ်င္ ၊ ၉၆၃ ( ၁၆၀၁ ေအဒီ )

?????
ဆင္ျဖဴသခင္ ဆင္နီသခင္ မင္းတရားၾကီး ဦး ေလွ်ာင္းရွာ့ ၊ ၉၈၁ ( ၁၆၁၉ ေအဒီ )
ဆင္ျဖဴသခင္ ဆင္နီသခင္ သီရိဓမ ရာဇာ ၊ ၉၈၄ ( ၁၆၂၂ ေအဒီ )
ဆင္ျဖဴသခင္ ဆင္နီသခင္ နာရဓိပတိျဂီ ၊ ၁၀၀၀ ( ၁၆၃၈ ေအဒီ )
ဆင္နီသခင္ ဆင္ျဖဴသခင္ သတိုးမင္းတရားၾကီး ၊ ၁၀၀၇ ( ၁၆၄၅ ေအဒီ)
ေရႊနန္းသခင္ စႏၵ ဝိဇယ ရာဇာ ၁၀၇၂ ( ၁၇၁၀ ေအဒီ )
အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵသူရိယ ရာဇာ ၁၀၉၃ ( ၁၇၃၁ ေအဒီ )
အရွင္ေရႊနန္းသခင္ နာရပဝါယ ရာဇာ ၁၀၉၅ (၁၇၃၅ ေအဒီ )
အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵဝိဇလ ရာဇာ ၁၀၉၅ ( ၁၇၃၃ ေအဒီ)
အရွင္ေရႊနန္းသခင္ မဓရာဇ္ ရာဇာ ၁၀၉၉ ( ၁၇၃၇ ေအဒီ )
ေရႊနန္းသခင္ စႁႏၵသုဓမရာဇာ ၊ ၁၀၁၄ ( ၁၆၅၂ ေအဒီ )
??????
ေရႊနန္းသခင္ အဘရ မဟာရာဇာ ၊ ၁၁၂၆ ( ၁၇၆၄ ေအဒီ )
ေရႊျပည္သခင္ ဓမၼရာဇဓိရာဇာ ၊ ၁၁၄၀ ( ၁၇၇၈ ေအဒီ)
ေရႊနန္းသခင္ မဟာသမတရာဇာ ၊ ၁၁၄၄ ( ၁၇၈၂ ေအဒီ )
????
ကုလ မဟာရာဇာ ( ခုႏွစ္ မသိရေသးပါ)

Add caption

ဒီ ဒဂၤါးပံုကို ရထားတာၾကာပါျပီ။ စာလုံးတခ်ိဳ႕ တစ္ခ်ို႕စာလံုးတိ မံုဝါးဝါးနန္႕ ပ်က္စီနိန္ေရအတြက္ ဖတ္ရစြာ ေကာင္းမေသခ်ာႏိူင္ပါ။ ၊ အတုတိျဖစ္ႏိူင္ဖို႕လား သံယတိ ရွိနိန္လိုက မတင္ျဖစ္စြာ ေကာင္းႀကာနိန္ဗ် စကားလုံးသတ္ပံု အယူအဆ၊ အဆြဲ ၊ ေကာက္ေၾကာင္း အရ အစစ္လို႕ရဲရဲေျပာႏိုင္ပါျပီ။
စိတ္ဝင္စားတဲ့လူမ်ား ပံုေရာ စာပါ ယူသုံးႏိုင္ပါျပီ။

............
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ.
....>>>>
ရခိုင္ဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုထားသသည္။
.

   ရခိုင္ ဒဂၤါးကိုလာၾကည့္ေရလူတိအမ်ားႀကီးရွိေရသိရပါေရ။
ဒီပံုစံကိုဘေလာ့တိုင္းမွာ မ်ားမ်ားမွာ ျမင္ဖူးၾကပါလိမ္႔မယ္။မူရင္းက ေနး ဆိုယ္ဝါဒ္ ဒီဒီ ( Neil Sowards, D.D.) ၏ ျမန္မာျပည္ ဒဂၤါးရွာပံုေတာ္( Coin Hunting in Myanmar (Burma) ) ေဆာင္းပါးပါ။
. ရ မူရင္းစာေရးသူမွာ ခရစ္ယာန္ သင္းအုပ္ဆရာျဖစ္ဟန္နန္႔တူပါေရ။ ေရွးေဟာင္းရွားပါး ဒဂၤါး( ေငြအေေႀကြစိ ) စုေစာင္းသူလည္းျဖစ္ေရေလွ်ာက္ ျမန္မာျပည္ေရာက္ေတ အခါတိုင္း ဒဂၤါးရွာပံုေတာ္ဖြင့္ႀကည့္ဖူးပါေရ။.ျမန္မာျပည္ကို အသင္းေတာ္ကိစၥနဲ႕ ၁၃ ေခါက္ေရာက္ျဖစ္တာရယ္ ၊ သင္းအုပ္ဆရာတည္အတြက္ေႀကာင္း ျမန္မာအေၾကာင္း သင့္ေတာ္သေလာက္ သိေရလို႕ထင္ပါေရ။
သူေျပာျပလို႕ ယင္းေခတ္က ေရွးေဟာင္းပစၥည္ေရာင္းဝယ္ပံုကို စိတ္ဝင္စားဖြယ္ဖတ္ရပါေရ။ စာေရးသူအဆိုအရ သူေရာက္ခေရအခ်ိန္တုန္းက ခန္႕မွန္းလူဦးေရ ၄၅ သန္းေလာက္ရွိေရ ျမန္မာျပည္မွာ ေဒပိုင္ ေရွးေဟာင္းရွားပါး ဒဂၤါး အေၾကာင္းႏွံ႕ႏွံ႕စပ္စပ္သိေရလူ( ေလ့လာစုေစာင္းသူ) ၅ ဦးထက္မပိုလို႔ ဆိုခပါေရ။ ေဒပိုင္အခ်ိန္တိမွာ မ်ိဳးဆစ္သစ္ လူငယ္ေတြထဲမွာေရာ ေလ့လာနိန္ဂါတ္ေတ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္တိ ဇာႏွေယာက္ရွိႏိူင္ဖို႕လည္းဆိုစြာကို မေျပာျပႏိူင္ပါ။

The people are wonderful and friendly နန္႔ အဆုံးသတ္ထားေရ သူ႕ေဆာင္းပါး၊ အေၾကာင္းရာနန္႔ အေရးသားကို ႀကိဳက္ပါေရ။ေယေကေလ့ သူရြီးခစြာကို ျပင္စရာတိ ရွိသိပါေရ။
Photo caption:
Top left: Kingdom of Pyu lead coin 500-800 AD, bird left.
Top right Kingdom of Funan, silver 190-550 AD, rising sun.
Center: Srekshetra silver 1/100 unit 750-832 AD unknown symbol
Bottom Right: Sanda Thudhamma Silver 1652 AD Burmese writing.
U. S. Dime is reference as to size.

ငွက္ပံုပါ သတၱဳ ပံုစံခြက္ကို ေအဒီ ၅၀၀-၈၀၀ ပ်ဴ ဒဂၤါးလို႕ေျပာထားပါေရ။ မဟုတ္ပါ။ အိုးလုပ္စဥ္ ပန္းပံုနန္႕ အစက္ေပ်ာက္ေတြ ပံုေဖာ္ရာမွာသုံခေရ တံဆိပ္တံုး ျဖစ္ႏိုင္ပါေရ။
တက္သစ္စ (နီ) ပံုပါ ဒဂၤါးကိုေတာ့ ကေမ႓ာဒီးယား ေရွးေဟာင္း ျမိဳ႕ေတာ္ ဖူနန္ လို႕ေျပာထားပါေရ။ သီရိေခတၱရာ ျမိဳ႕ေဟာင္း တူးေဖာ္စဥ္ သီရိဝစၧ ေခၚ အိမ္မြန္(Shrivetsa) ပံုပါ။ ဒဂၤါးအရြယ္ ရြံ႕ျပားပံုစံခြက္ ေတြ႕ထားလို႕ သီရိေခတၱရာ မွာလည္း ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖြယ္ရာရွိပါခပါရ။ ဖူနန္ ဒဂၤါး လို႕ေတာ့ အတိက်ေျပာလို႕မရသိပါ။
အလယ္မွာရွိေနနိန္ေရ ေရႊ အပိုင္းစ ကလဲ ဒဂၤါးမဟုတ္ပါ။ သီရိေခတၱရာ ျမိဳ႕ေဟာင္းက ရခေရ ေရႊထယ္အေတာ္မ်ားမ်ားကို ျမန္မာျပည္မွာထက္ ထိုင္း နန္႔ စကၤာပူမွာ အေတြ႕ပိုမ်ားပါေရ။ လူႀကိဳက္လည္းမ်ားပါေရ။

၁၀၁၄ ( ေအဒီ ၁၆၅၂ ) ခုႏွစ္ ေရႊနန္းသခင္ စႏၵသုဓမၼာ အမွတ္တံဆိပ္ပါ။ ဒဂၤါးကေတာ ရခိုင္ဒဂၤါး ျဖစ္ပါေရ။
မူရင္း ေဆာင္းပါးကို ေအာက္မွာေပးထားတဲ့ လင္႔မွာသြားဖတ္ႏိုင္ပါေရ။

................
..................
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ
.


ရခိုင္ဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုထားသည္။
.

ငါ့ႏွလံုးသားနန္႕
ရင္ခုန္သံတိကို
စည္းခ်က္ညီေအာင္
စြမ္းေဆာင္ႏိူင္ခေရ။
ငါ့ခံစားခ်က္တိကို
ႏူညံသိမ္ေမြးေအာင္လည္း
စြမ္းေဆာင္ႏိူင္ခေရ။
. ငါ့အခ်စ္တိကို
ျမင့္မားလာဖို႕
သဇင္ပန္းပိုင္
သစၥာေစာင့္ထိန္းဖို႕လည္း
စြမ္းေဆာင္ႏိူင္ခေရ။
ငါ၏ရက္လႏွစ္လတိကိုလည္း
ျပံဳပန္းတိဝီဆာဖို႕
ထမ္းဆာင္ႏိူင္ခေရ
ေဒခ်င့္တိစြာ
ငါ့ဘဝ၏သက္တန္းေရာင္ပါ။
.

ငါ့အခ်စ္က
ပင္လယ္နန္႕တူပါေရ
ခ်စ္ႀကည့္ေက
အမ်ားႀကီး
ေလးနက္ပါေရ။
ငါ့အခ်စ္က
ႏွင္းစီနန္႕တူပါေရ
အလွပတီနန္႕
မင္းသိမ္းထားဖို႕ဆိုေက
အဖိုးအနဂ ၣထိုက္ထန္ပါေရ။
. ငါ့အခ်စ္က
သမုဒၵရာနန္႕တူပါေရ
ခ်စ္ႀကည့္ဖို႕ဆိုေက
အဆံုးရွိဖို႕မဟုတ္ပါ။
ငါ့အခ်စ္က
ေထာင္သားနန္႔တူပါေရ
အခ်စ္ေခ်ဘားမွာ
ငါ့ႏွလံုးသားကို
အက်ဥ္းက်ခံထားလို႕ပါ။

ေလးေလးနက္နက္နန္႕
ငါမင္းကိုခ်စ္ေတ
မေျပာျပႏိူင္ေလာက္ေအာင္လည္း
ငါမင္းကိုခ်စ္ေတ။
မင္းအသံေခ်တိကိုလည္း
ငါခ်စ္မိပါေရ။
မင္းႀကင္နာမႈ
မင္း၏ႏြီးထြီးမႈ
မင္း၏အနႏၱအျပဳံတိကိုလည္း
ငါျမတ္ႏိူးပါေရ။
. ငါႏွလံုးကို
နိန္႕တိုင္းနိန္႕တိုင္း
ေပွ်ာ္ရႊင္မႈတိတြက္
မင္းယူေဆာင္လာတြက္လည္း
ငါမင္းကိုအျမဲတမ္းခ်စ္ပါေရ
ငါ့ႏွလံုးသားနန္႕ရင္းဘနာခ်စ္စြာရာ
အခ်စ္ေခ်။
.

ေကာင္းကင္ထက္မွာ
မင္းနာေမေခ်ကို
ငါရြီးထားလိုက္ေတ
ေယေကေလ့
လီမုန္တိုင္းတိုက္ခိုက္လို႕
အဝီးကုိေရာက္လားေရ။
အဲေသာင္ျပင္ထက္မွာ
အခ်စ္ေခ်နာေမကို
ငါရြီးလိုက္ေတ။
. ေယေကေလ့
လိႈိင္းတံဖိုးတိျမင့္မားလို႕
ပ်က္စီလားေရေဝ။
ေဒဂုေတာခါ
အခ်စ္ေခ်နာေမကို
ငါ့ႏွလံုးမွာရြီးထားလိုက္ေတ
အျမဲတမ္းရွင္သန္ေအာင္တြက္ေလ။

.

ငါံရို႕ျမီျပင္မွာ သယံဇာတိေႀကြဝ
ရနံဂစ္တိထြန္းကား
သစ္သီဝလံတိျဖစ္ထြန္း
ဆန္ရီစပါးတိ
ပြါးမ်ားနိန္ယင့္ေထာ။
.

ဝတ္ႀကြီးတိလား
ဝမ္းသားအားရ မိစၦာေကာင္တိက
ငါ့ရို႕ျမီျပင္ကို ခိုးနား
ရွက္ေႀကာက္မရွိ
သယံဇာတတိခိုးထုပ္
ဇ်ီးမွာတင္ေရာင္း အျမတ္ရလို႕
အားရဝမ္းသာ နိန္ဂါတ္ယင့္။
ဝတ္ႀကြီးတိလား
ကမၻာေပၚမွာ
ႏိူင္ငံေပါင္း၂၀၀ေက်ာ္
ျမန္မာျပည္မွာ
သန္းငါးဆယ္ေက်ာ္
ကမၻေပၚမွာ
သန္းေျခာက္ေထာင္ေက်ာ္
ရခိုင္ျပည္မွာ
ငါးသန္းေက်ာ္
အင္းအားႀကီးႏိူင္ငံတိက
အာဏာတိသံုးလို႕
ရနံတိထုပ္ေတနန္႕
ဓါတ္ေငြ႕တိ ထူးေရနန္႕
အပူတိႀကီးေရနန္႕
ရီခဲေတာင္တိျပိဳေရနန္႕
ဆူနာမီတိျဖစ္ေတနန္႕
မာလာမုန္တိုင္းတိုက္ေတနန္႕
နာဂစ္တိျဖစ္ေတနန္႕
လူတိသီေရလတ္။

ဝတ္ႀကြီးတိလား
အသက္သြီးေႀကာက္တိ
ရွင္သန္တုန္းသိ
ရခိုင္မွာ ဂီရိတိတိုက္ေတလတ္
အႀကမ္းအားျဖင့္
လူတစ္ရာေက်ာက္သီေရလတ္
သိန္းနန္႕ခ်ီေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ
ဒုကၡေရာက္ေတနန္႕
နီစရာတိရွားေရနန္႕
ထမင္းတိငတ္ေတနန္႕
ရီတိငတ္ေတနန္႕
ဒုကၡတိမ်ားနိန္ေရလတ္။

ဝတ္ႀကြီးတိလား
ဝမ္းဝေဂါင္းေထာင္
နအဖေကာင္းတိ
ရီေရာက္ျမီေပ်ာက္ အစာငတ္လို႕
လူမ်ိဳးေပ်ာက္လုုျဖစ္နိန္ခ်ိန္မွာ
ဒုကၡေရာက္နိန္ေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးစုကို
မ်က္စိေနာက္လို႕လတ္
ဆက္သြယ္ေရးတိျပတ္ေတာက္
ကူညီမႈတိပိတ္ဆိုး
ဇိမ့္ပင္ကိုေညာင္ပင္မ်ိဳေရပိုင္
ဝမ္းဝေဂါင္းေထာင္
နအဖေကာင္းတိ
ဝမ္းသားအားရ
ထိုင္ႀကည့္နိန္ဂါတ္ေတာ။

4/11/1010
.